Από Special One μόνιμα απολυμένος. Η παρουσία του Jose Mourinho στον πάγκο μιας ομάδας έχει πάψει να εγγυάται τίτλους και όπως το πέρασμα του από Real Madrid, Chelsea και Manchester United έτσι και αυτό από την Tottenham ήταν σύντομο και είχε άδοξο τέλος.

Μέσα σε αυτό το «θεότρελο» διήμερο όπου το φιάσκο με την σύσταση και την άμεση διάλυση της European Super League, ύστερα από τις έντονες αντιδράσεις των φιλάθλων των αγγλικών ομάδων, μονοπώλησε το ενδιαφέρον όλου του ποδοσφαιρικού κόσμου, η είδηση πως η Tottenham προχώρησε στην απόλυση του Jose Mourinho πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Η συνεργασία τους κράτησε μόλις 17 μήνες με τον Πορτογάλο να βλέπει την πόρτα της εξόδου έξι αγωνιστικές πριν από την ολοκλήρωση της Premier League μήπως και τα «σπιρούνια» καταφέρουν να καλύψουν την διαφορά των πέντε βαθμών που τα χωρίζει από την έξοδο στο Champions League.

Αυτή ακριβώς ήταν η αποστολή που ανατέθηκε στον Mourinho το Νοέμβριο του 2019 όταν αντικατέστησε τον Mauricio Pochettino. Η Tottenham όμως από 3η στην βαθμολογία το 2016, 2η το 2017, 3η το 2018 και 4η και φιναλίστ του Champions League το 2019 πέρυσι τερμάτισε 6η, ενώ φέτος βρίσκεται στην 7η θέση του Αγγλικού Πρωταθλήματος. Έχει κάνει μόνο μία νίκη στα τελευταία πέντε παιχνίδια της, ενώ πλέον δεν υπάρχει η προοπτική της συμμετοχής στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση μέσω του Europa League, αφού έπεσε θύμα μεγάλης έκπληξης και αποκλείστηκε στους «16» από την Dinamo Zagreb. Δεδομένων των μεγάλων οικονομικών ζημιών που έχει προκαλέσει η πανδημία τα έσοδα από το Champions League είναι απολύτως απαραίτητα και έτσι ο Special One απομακρύνθηκε μήπως και σωθεί η παρτίδα.

Έχασε το άγγιγμα του Μίδα

Αυτή λοιπόν είναι η 4η φορά που απολύεται τα τελευταία 10 χρόνια. Η θητεία του στην Real κράτησε μια τριετία κατά την οποία την οδήγησε στην κατάκτηση του Copa del Rey το 2011, του Ισπανικού Πρωταθλήματος το 2012 και του Supercopa στην τελευταία του σεζόν, αλλά δεν κατάφερε να φέρει το πολυπόθητο τότε δέκατο Champions League το οποίο προστέθηκε στην τροπαιοθήκη της «βασίλισσας» μια χρονιά μετά την λύση της συνεργασίας τους. Η επιστροφή του στην Chelsea διήρκησε δυόμιση χρόνια παρότι το 2015 την επανέφερε στην κορυφή για πρώτη φορά μετά το 2010 και πήρε και το League Cup, ενώ τόσο κατάφερε να παραμείνει και στον πάγκο της Manchester United με την οποία το 2017 κατέκτησε Europa League, League Cup και Community Shield.

Τι απέγινε το άγγιγμα του Μίδα που απέφερε στην Porto δύο Πρωταθλήματα (2003, 2004), ένα Κύπελλο (2003), ένα Champions League (2004), ένα UEFA Cup (2003) και ένα Ευρωπαϊκό Super Cup (2003), στην Chelsea δύο Πρωταθλήματα (2005, 2006), ένα FA Cup (2007), δύο League Cup (2005, 2007) και ένα Community Shield (2005) και στην Inter δύο Πρωταθλήματα (2009, 2010), ένα Coppa Italia (2010), ένα Ιταλικό Super Cup (2008) και το πρώτο της Champions League (2010) μετά από 45 χρόνια; Πολλοί λένε πως πλέον οι τακτικές του Mourinho είναι ξεπερασμένες και άλλοι υποστηρίζουν πως πέτυχε μόνο σε ομάδες μικρότερου «μεγέθους» από τον ίδιο. Στέκουν και τα δύο σε μεγάλο βαθμό, όμως έχουν άλλη εξήγηση.

Κατάλληλες συνθήκες, παίκτες «στρατιώτες»

Το δόγμα του Πορτογάλου, αδιαπέραστη άμυνα-σκληρό κέντρο-κυνική επίθεση, ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικό πριν από 10-15 χρόνια, αλλά στο σημερινό ποδόσφαιρο κατοχής της μπάλας και αδιάκοπης πίεσης σε όλο το γήπεδο δεν είναι ιδιαίτερα λειτουργικό. Για να παίξει μια ομάδα έτσι όπως θέλει ο Mourinho και να αποδώσει θα πρέπει να του επιτρέψει να διαμορφώσει τις κατάλληλες συνθήκες και να του φέρει παίκτες με πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά οι οποίοι να είναι διατεθειμένοι να ασπαστούν πλήρως την φιλοσοφία του και να εκτελέσουν το πλάνο του κατά γράμμα. Kάτι τέτοιο δεν έγινε ούτε στην Μαδρίτη, ούτε στο δεύτερο πέρασμα του από το Stamford Bridge, ούτε στο Old Trafford, ούτε στην Tottenham και η αλήθεια είναι πως θα έπρεπε να το περιμένει.

Οι προηγούμενες ομάδες του στερούνταν μεγάλων επιτυχιών πριν από την έλευση του και γι’ αυτό του είχαν δώσει πλήρη ελευθερία κινήσεων. Οι παίκτες του δε δεν ήταν αυτοί που έγιναν υπό τις οδηγίες του. Στην Porto μεταξύ άλλων ανέδειξε τον Ricardo Carvalho και τον Paulo Ferreira που έγιναν βασικοί αμυντικοί της εθνικής Πορτογαλίας και τους πήρε μαζί του στην Chelsea, εκεί βοήθησε τον Frank Lampard και τον John Terry να εξελιχτούν σε δύο από τους κορυφαίους παίκτες στην ιστορία της Premier League και να καθιερωθούν ως σύμβολα για την ομάδα τους, ενώ στο Μιλάνο μετέτρεψε τον Diego Milito στα 30 του σε έναν από τους καλύτερους επιθετικούς στον κόσμο και έδωσε υπόσταση σε αφανείς ήρωες όπως ο Esteban Cambiasso και ο Thiago Motta.

Η εμμονή με την Barcelona

Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα, αφού από τα χέρια του τότε πέρασαν ένα σωρό παίκτες που δουλεύοντας μαζί του ανέβηκαν επίπεδο και έγιναν σταρ. Όπου και να πήγε μετά όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Έπρεπε να συνεργαστεί με παίκτες που ήταν ήδη καθιερωμένοι ως μεγάλες προσωπικότητες και οι ομάδες που ανέλαβε είχαν σαφώς μεγαλύτερες απαιτήσεις οι οποίες μάλιστα επιζητούσαν άμεση ικανοποίηση. Δια του λόγου το αληθές ο Πρόεδρος της Real, Florentino Perez, τον ήθελε σαν τρελός και έδωσε 10 εκατομμύρια ευρώ στην Inter για να τον αποδεσμεύσει θεωρώντας πως μόνο με αυτόν στον πάγκο η «βασίλισσα» θα επανέλθει στην κορυφή της Ευρώπης και θα σταματήσει την ξέφρενη πορεία της Barcelona του Pep Guardiola.

Ο Mourinho άλλωστε είχε αποκλείσει τους Blaugrana στα ημιτελικά του Champions League προκειμένου να πάρει τον τίτλο με τους Nerazzurri και εννοείται πως δεν θα μπορούσε να αντισταθεί σε μια τόσο μεγάλη πρόκληση. Με το που πάτησε το πόδι του στην Μαδρίτη κήρυξε «πόλεμο» σε Barcelona και Guardiola και η «αποκαθήλωση» τους του έγινε εμμονή. Αυτό τον οδήγησε σε σημείο να έρθει σε ρήξη με τους αρχηγούς της ομάδας του. Έλεγε συνεχώς στον Iker Casillas και τον Sergio Ramos πως είναι ανεπίτρεπτο να διατηρούν τόσο καλές σχέσεις με τους διεθνείς Ισπανούς της Barcelona και τους καταλόγιζε πως βάζουν το συμφέρον της εθνικής τους ομάδας, που τότε ήταν Παγκόσμια Πρωταθλήτρια και Πρωταθλήτρια Ευρώπης, πάνω από αυτό της Real.

Μάλιστα είχε «ξηλώσει» από την βασική ενδεκάδα τον Casillas που μαζί με τον Ramos άσκησαν βέτο ενημερώνοντας τον Perez πως εάν παραμείνει στην ομάδα ο Mourinho θα ζητήσουν μεταγραφή. Ο Πρόεδρος της Real ήθελε να τον κρατήσει πάση θυσία, αλλά όταν το θέμα έφτασε στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Στην Chelsea ο Πορτογάλος βρήκε πρόσφορο έδαφος για να δουλέψει με τους δικούς του όρους και χωρίς βεντέτες, αλλά είχε ξεχάσει κάτι πολύ σημαντικό. Ο Roman Abramovich ναι μεν τον είχε ανάγκη, όμως με την πρώτη στραβή ήταν δεδομένο πως θα τον διώξει όπως έκανε και κάνει με όλους τους προπονητές. Μία χρονιά χωρίς πρωτάθλημα είναι ασυγχώρητη για τον Ρώσο μεγιστάνα και ο Special One το ήξερε πολύ καλά.

Μεγάλες απαιτήσεις προς άμεση ικανοποίηση

Έτσι χάνοντας τα εννιά από τα πρώτα 16 παιχνίδια της Premier League το 2016 τον έστειλε σπίτι του για δεύτερη φορά χωρίς κανέναν ενδοιασμό και η Chelsea από πρωταθλήτρια κατέληξε 10η στην βαθμολογία. Εκεί κανονικά ο Mourinho θα έπρεπε να είχε συνειδητοποιήσει πως τα πράγματα έχουν αλλάξει στο ποδόσφαιρο. Οι ίδιοι παίκτες που την περασμένη χρονιά ήταν πιστοί «στρατιώτες» και έπιναν νερό στο όνομα του, ως πρωταθλητές πλέον σήκωσαν μπαϊράκι και τον έβγαλαν στην σέντρα, αφού η σκληρή κριτική που τους ασκούσε για τις εμφανίσεις τους δεν τους άρεσε καθόλου. Παρόλα αυτά δεν έμεινε για πολύ χωρίς δουλειά. Η Manchester United βίωνε δύσκολες καταστάσεις μετά την αποχώρηση του Sir Alex Ferguson και του πρόσφερε άλλη μία πάρα πολύ μεγάλη πρόκληση.

Την παρέλαβε 5η και την πρώτη του χρονιά στον πάγκο της έπεσε στην 6η θέση, όμως χάρη στην κατάκτηση του Europa League επέστρεψε στο Champions League. Το 2018 κατάφερε να την βγάλει 2η πίσω από την ανίκητη Manchester City που σάρωσε όλα τα ρεκόρ στην Premier League και αμέσως μετά ξεκίνησαν τα προβλήματα. Η United μέσα στον πανικό της τα προηγούμενα χρόνια πλήρωνε υπεραξίες στο μεταγραφικό παζάρι και αφού το καλοκαίρι του 2016 απέκτησε τον Paul Pogba από την Juventus έναντι 105 εκατομμυρίων ευρώ κάνοντας τότε την ακριβότερη μεταγραφή όλων των εποχών όλες οι ομάδες της ζητούσαν τον ουρανό με τ’ άστρα. Αυτό ήταν κάτι που δημιούργησε σοβαρό πρόβλημα στην ενίσχυση της το οποίο εξακολουθεί να υφίσταστε μέχρι και σήμερα.

Οι διαπραγματεύσεις κωλυσιεργούσαν, ο χρόνος περνούσε και για να γίνουν ορισμένες καλές προσθήκες, όπως αυτή του Romelu Lukaku από την Everton το καλοκαίρι του 2017, έπρεπε να παρέμβει ο ίδιος ο Mourinho. Έλα όμως που αυτή δεν ήταν η δουλειά του και προκάλεσε την έντονη δυσαρέσκεια του. Δήλωσε δημόσια πως η διοίκηση έχει στα χέρια της την λίστα με τους παίκτες που θέλει, τόνισε πως δεν πρόκειται να ανακατευτεί ξανά σε τέτοια ζητήματα και αρκέστηκε να στο να ασκεί κριτική με κάθε ευκαιρία όσο δεν έρχονταν ενισχύσεις. Η United έκλεισε δυο παίκτες (Fred, Diogo Dalot) με το που ολοκληρώθηκε η σεζόν το 2018 και μέχρι την έναρξη της επόμενης δεν έκανε ούτε μία προσθήκη με αποτέλεσμα οι δύο ήττες της στις τρεις πρώτες αγωνιστικές της Premier League να ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου.

Οι Άγγλοι δημοσιογράφοι έπεσαν να φάνε ζωντανό τον Πορτογάλο που για πολλοστή φορά ήρθε σε κόντρα μαζί τους, οι εφημερίδες τον διέσυραν καθημερινά και οι παλαίμαχοι ποδοσφαιριστές της United που εργάζονταν ως τηλεσχολιαστές δήλωναν απέχθεια για τον τρόπο που αγωνιζόταν η ομάδα τους. Φυσικά δεν έλειψαν και οι εσωτερικές έριδες. Ο Mourinho τα έβαλε με αρκετούς από τους παίκτες του και έγινε μαλλιά κουβάρια με τον Pogba. Σε μια προπόνηση μάλιστα πιάστηκαν στα χέρια, ο Γάλλος έχασε το περιβραχιόνιο του αρχηγού και στην πορεία τέθηκε εκτός ομάδας. Με τέτοιες εξελίξεις και το αγωνιστικό πρόσωπο των Red Devils να μην βελτιώνεται η αλλαγή προπονητή ήταν αναπόφευκτη και ο Πορτογάλος απολύθηκε μία εβδομάδα πριν από τα Χριστούγεννα.

Η Tottenham είχε «ταβάνι»

Παρόλα αυτά ήταν περιζήτητος. Αρνήθηκε την πρόταση της Benfica καθώς έψαχνε για ένα πιο φιλόδοξο project και όταν έμεινε κενός ο πάγκος της Tottenham το βρήκε ή τουλάχιστον έτσι νόμιζε. Τα «σπιρούνια» είχαν διανύσει ήδη την καλύτερη τους περιόδου με το ρόστερ που του πρόσφεραν και ο λόγος που έφυγε ο Pochettino ήταν γιατί δεν έγιναν μεταγραφές που θα τα βοηθούσαν να παραμείνουν ανταγωνιστικά και να διεκδικήσουν τίτλους. Ο Mourinho το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να τσακωθεί με τον Tanguy Ndombele ο οποίος εκτός από μόνη νέα προσθήκη αποτελούσε και την ακριβότερη μεταγραφή στην ιστορία της Tottenham, που έδωσε 70 εκατομμύρια ευρώ στην Lyon για να τον αποκτήσει. Τον έστειλε μόνιμα στον πάγκο και γενικότερα μια σεζόν που ξεκίνησε στραβά έγινε ακόμα χειρότερη στην πορεία.

Πέρυσι το καλοκαίρι διεμήνυσε στον διοικητικό ηγέτη της Tottenham, Daniel Levy, ο οποίος δεν είναι ακριβώς αυτό που λέμε ανοιχτοχέρης, πως αν δεν γίνουν μεταγραφικές κινήσεις δεν πρόκειται να δει Champions League και τον έπεισε να του φέρει τρεις παίκτες (Sergio Reguilon, Matt Doherty, Pierre-Emile Hojbjerg) για βασικούς με λίγα χρήματα συν τον παραγκωνισμένο στην Real Gareth Bale ως δανεικό. Ο Mourinho λοιπόν φέτος παρουσίασε μία ομάδα που είχε σχεδόν όλα τα στοιχεία που επιθυμούσε. Η Tottenham στο ξεκίνημα της σεζόν ήταν «φονική» στις αντεπιθέσεις με το δίδυμο Harry Kane-Heung-Min Son να τρομοκρατεί τις αντίπαλες άμυνες και με την προσθήκη του Hojbjerg (πρώτος σε τάκλιν φέτος στην Premier League) απέκτησε την σκληράδα που της έλειπε στο κέντρο.

Τα βρήκε με τον Ndombele που ξαναέγινε βασικός, τελείωσε τον Dele Alli (έτσι για να μην λείπει η ίντριγκα) που δεν είχε θέση στα πλάνα του, μετέτρεψε τον Kane που εκτός από πρώτος σκόρερ της Premier League είναι πρώτος και σε ασίστ σε εκτελεστή-δημιουργό, πήρε εκδίκηση από την Manchester United διαλύοντας την 6-1 μέσα στο Old Trafford και η Tottenham μέχρι την 12η αγωνιστική βρισκόταν στην κορυφή του βαθμολογικού πίνακα μαζί με την Liverpool. Μετά την ήττα στο Anfield με 2-1 στις καθυστερήσεις όμως άρχισε να χάνει έδαφος. Ακολούθησαν έξι ήττες και μόλις τρεις νίκες στα επόμενα 11 παιχνίδια, καθώς δεν διαθέτει την απαραίτητη ποιότητα και το απαιτούμενο βάθος στο ρόστερ της για να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της πιο ανταγωνιστής Premier League που έχουμε δει.

Ένας ξεροκέφαλος πεισματάρης

Τι έχει πάει στραβά αυτά τα 10 χρόνια; Την αλήθεια μάλλον την είπε ο ίδιος όταν κάποια στιγμή φέτος ρωτήθηκε γιατί οι ομάδες του στην Premier League δεν είναι εξίσου επιτυχημένες όπως παλιά: «Ίδιος προπονητής, άλλοι παίκτες». Φταίνε δηλαδή οι παίκτες; Η απάντηση είναι όχι. Ο Mourinho είναι ένας ξεροκέφαλος πεισματάρης που εξακολουθεί να θέλει να κάνει τα πράγματα με τον δικό του πολύ συγκεκριμένο τρόπο, ενώ οι εποχές στο ποδόσφαιρο έχουν αλλάξει. Ειδικά στην προσέγγιση των παικτών οι οποίοι επιζητούν ελεύθερη βούληση μέσα στο γήπεδο και χρειάζονται μια σαφώς πιο διαλλακτική μεταχείριση από αυτήν του Πορτογάλου που είναι σκληρός μαζί τους για τα σημερινά δεδομένα.

Γι’ αυτό δεν είναι εύκολο να βρει τους κατάλληλους για τις δουλειές που ζητάει. Παραδείγματος χάριν μοιάζει απίθανο να πείσει έναν επιθετικό που μπορεί να σκοράρει κατά ριπάς να θυσιάσει την παραγωγικότητα του και να κάνει την «βρόμικη» δουλειά για χάρη του συνόλου όπως έγινε με τον Samuel Eto’o στην Inter το 2010. Ένας παίκτης όπως ο Hojbjerg που προέρχεται από την Southampton ξέρει πως υπό τις οδηγίες του θα αναδειχτεί και έτσι θα κάνει ό,τι ακριβώς του ζητήσει σε πλήρη αντίθεση με τον Pogba και τον κάθε Pogba που είναι ήδη φτασμένος και δεν έχει σκοπό να βάλει τα πόδια του στην «φωτιά» και να πέφτει συνεχώς για τάκλιν, ενώ ξέρει πως μπορεί να πετυχαίνει εντυπωσιακά γκολ και να κάνει αλλιώς την διαφορά.

Επίσης ο τρόπος παιχνιδιού του δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις ομάδες. Η Real με την Manchester United δεν το έχουν στο DNA τους ως σύλλογοι να παίξουν την άμυνα που έπαιξαν η Chelsea με την Inter επί Mourinho και να χτυπήσουν τον αντίπαλο στην κόντρα. Είναι κάτι πουν δεν αρέσει στο κοινό τους το οποίο είναι συνηθισμένο σε άλλου είδους ποδόσφαιρο και δεν δίστασε να δείξει την δυσαρέσκεια του επί των ημερών του για την έλλειψη θεάματος. Από την άλλη σε μια ομάδα σαν την Tottenham δεν γίνεται να φέρει ορισμένους από τους κορυφαίους αμυντικούς στον κόσμο, οπότε η άμυνα του σαφώς και δεν ήταν στα επιθυμητά για τα στάνταρ του επίπεδα.

Ο Special One δεν έχει ξεπέσει ως προπονητής, αλλά μετά από όλα αυτά οφείλει να κάνει μια πιο προσεγμένη επιλογή για την συνέχεια της καριέρας του. Εφόσον δεν έχει σκοπό να αλλάξει μυαλά αυτή τη φορά καλό θα ήταν να πάει σε μία ομάδα που θα είναι διατιθεμένη να ακολουθήσει το δόγμα του και να του προσφέρει τις σωστές συνθήκες για να δουλέψει όπως αυτός θέλει. Αυτός μάλλον είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούν να επιτευχθούν τα αποτελέσματα που επιθυμούν και οι δύο.